Jelenia Góra, Kamienna Góra… ale czy wiecie, że na Dolnym Śląsku jest miasto o nazwie… Góra? I co ciekawe, to wcale w górach nie leży. Góra to miasto powiatowe na północy województwa dolnośląskiego, tuż obok granicy z województwem wielkopolskim. W czasach średniowiecza było największym obwarowanym miastem na całym Dolnym Śląsku! Co warto jeszcze o nim wiedzieć i co można zobaczyć w Górze?
Górę odwiedziliśmy podczas naszych comiesięcznych podróży z Kolejami Dolnośląskimi, w ramach których pokazujemy propozycje miejsc na wycieczki transportem zbiorowym ze startem na Dolnym Śląsku. Połączenie kolejowe do Góry powstało jeszcze w XIX wieku. Najpierw w 1885 roku Górę połączono z Bojanowem, a w 1906 z Odrzyckiem. Niestety w 1992 roku połączenie zawieszono. Obecnie trwają rozmowy na temat rewitalizacji tej linii i powróceniu pociągów na tory. Dopóki jednak linia kolejowa do Góry nie zostanie zrewitalizowana, można dojechać do niej autobusem KD z Rawicza (przeczytaj więcej na ten temat na końcu wpisu).
GÓRA, CZY GÓRA ŚLĄSKA?
Pierwsze wzmianki o Górze pochodzą z XII wieku. Nazwa najprawdopodobniej ma związek z wzniesieniem terenu, choć nie spodziewajcie się tam wysokich gór:). Wieś, a później miasto, rozwijała się dzięki rozwojowi handlu (miasto miało dogodne położenie tuż przy granicy oraz na szlaku handlowym między Głogowem a Żmigrodem) oraz młynarstwa i sukiennictwa. Góra ma na swoim koncie burzliwą historię związaną z pożarami, przemarszami wojsk, ale także z przekazywaniem jej z rąk do rąk różnych władz. Nad tymi terenami panowali Piastowie Śląscy, Piastowie Cieszyńscy, Czesi, Jagiellonowie i Habsburgowie. W czasach panowania niemieckiego miasto funkcjonowało pod zgermanizowaną nazwą Guhrau.
Swego czasu miasto było prężnym i dobrze rozwiniętym ośrodkiem miejskim na Śląsku. I choć wiele budynków, jak choćby ratusz, kościół ewangelicki, czy zamek możliwe jest do zobaczenia wyłącznie na zdjęciach i rycinach, miasto zachowało charakterystyczny średniowieczny układ urbanistyczny, a w wielu miejscach można zobaczyć także jego obwarowania.
Dziś wiele osób dodaje do nazwy miejscowości przymiotnik Śląska, żeby podkreślić jej przynależność do Śląska. W pewien sposób można powiedzieć, że Góra to północna brama Śląska. Choć, co ciekawe, od 1975 do 1998 roku Góra należała do województwa leszczyńskiego.
CO ZOBACZYĆ W GÓRZE?
-
Wieża Głogowska w Górze
Wybudowana w XV wieku wieża obronna przy Bramie Głogowskiej znajduje się przy ulicy Głogowskiej 10. Wraz z iglicą ma wysokość 38 metrów. Wieżą Głogowska była jedną 12 wież i baszt obwarowań miejskich Góry wybudowanych w latach 1375-1477.
Mury chroniły obszar około 10 hektarów. Jak podają historycy, w owym czasie było to największe obszarowo obwarowane miasto na Dolnym Śląsku.
Dziś na wieży znajduje się zegar, a w jej wnętrzu dwa dzwony, które wybijały pełne godziny. Wieża Głogowska to jeden z najbardziej charakterystycznych budynków w mieście, a wręcz jego wizytówka i symbol. O godzinie 12.00 wybrzmiewa z niej hejnał Góry. Melodia została stworzona przez Jana Minta na podstawie dolnośląskiej piosenki ludowej.
Wieżę można zwiedzać w każdą środę i czwartek od godz. 12.00 do 15.00 oraz w pierwszą i trzecią sobotę i drugą i czwartą niedzielę każdego miesiąca w godz. 14.00 – 17.00.
-
Zamek Piastów w Górze i mury obronne
Nieopodal Wieży Głogowskiej znajdował się dawny górowski zamek, który rozebrano prawdopodobnie w 1770 roku. Dziś w pobliżu tego miejsca można zobaczyć jedynie jedną z baszt, tzw. więzienie będące wcześniej zbrojownią pochodzące z przełomu XIV/XV wieku, które przez wiele osób jest błędnie uznawane za górowski zamek.
Tuż obok znajduje się część zachowanych murów miejskich.
-
Średniowieczna studnia w Górze
W 2011 roku podczas prac porządkowych odkryto średniowieczną studnię z XIII wieku. Archeolodzy przypuszczają, że wykorzystywano ją w celach browarniczych i przeciwpożarowych. Wiąże się z nią pewna legenda o górowskim grabarzu Henningu. Ów mieszkaniec Góry zatruł bowiem miejskie studnie, zapewne w celu „pozyskania klientów”. Za te działania, określane mianem czarów, został pojmany, uwięziony oraz skazany na śmierć przez spalenie na stosie u podnóży Wieży Głogowskiej.
-
Rynek miejski, czyli Plac Bolesława Chrobrego
W sercu miejscowości znajduje się Plac Bolesława Chrobrego, na którym od XIV do XVIII wieku stał górowski ratusz miejski. Niestety, na skutek burzliwej historii wielokrotnie płonął, aż w końcu w 1759 roku pozostała po nim jedynie wieża. Wieżę wykorzystano ponownie podczas budowy szachulcowego kościoła ewangelickiego p.w. Trójcy Świętej na podstawie rysunków architekta Carla Gottharda Landhansa (autora m.in. Bramy Brandenburskiej, czy Pałacu w Hatzfeldów w Żmigrodzie). Jednak także i ten budynek nie miał szczęścia i nie przetrwał do dziś. Obiekt rozebrano w 1966 roku. Jednak po dziś dzień pod placem Bolesława Chrobrego znajdują się podziemia, których zawartość rozbudza ciekawość historyków.
Obecnie na placu znajduje się Pomnik Wolności zwieńczony orłami.
-
Kościół p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Górze
Nad Górą góruje monumentalna budowla kościoła p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Górze. To zabytkowy gotycki kościół z barokowym wnętrzem pochodzący z przełomu XIV i XV wieku. Wcześniej w tym miejscu znajdował się inny budynek kościoła, jednak w 1457 roku spłonął.
Główny ołtarz kościoła przedstawia „Gloryfikację św. Katarzyny”, której postać znajduje się także w herbie Góry.
Więcej o architekturze kościoła przeczytasz tutaj.
-
Wieża ciśnień w Górze
Innym ciekawym budynkiem w Górze jest zabytkowa wieża ciśnień na skrzyżowaniu ul. Armii Polskiej i ul. Hirszwelda. Historia wieży sięga jeszcze 1915 roku. Pełniła swoją rolę aż do 2013 roku. Obecnie ma jedynie funkcję punktu widokowego. Wieżę można zwiedzać w każdy poniedziałek i wtorek od godz. 12.00 do 15.00, a także w drugą sobotę i pierwszą niedzielę każdego miesiąca w godz. 14.00-17.00. Wstęp jest bezpłatny.
Nad wejściem do budynku znajduje się płaskorzeźba św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
-
Kościół p.w.. Bożego Ciała i św. schody w Górze
2 km od centrum miasta znajduje się Kościół p.w. Bożego Ciała w Górze. Prowadzi do niego piękna aleja lipowa. Sam kościół to późnogotycka budowla z przełomu XV i XVI wieku. Warto odwiedzić go i zobaczyć drewniany strop z bogatą polichromią oraz tzw. „święte schody”, które były celem licznych pielgrzymek.
-
Urząd Miasta i Gminy w Górze
Dziś Urząd Miasta i Gminy Góra mieści się w wybudowanym w XX wieku budynku w stylu renesansu niemieckiego. Urzędu bronią dwa kamienne lwy.
KOLEJE DOLNOŚLĄSKIE – NIE TYLKO POCIĄG
Koleje Dolnośląskie stawiają sobie za cel walkę z wykluczeniem komunikacyjnym. Nie zawsze jest to jednak ruch kolejowy. W miejsca, do których nie można dotrzeć pociągiem, bo linie kolejowe wymagają rewitalizacji, Koleje Dolnośląskie proponują… Kolejową Komunikację Zastępczą, czyli połączenie autobusowe. Tak jest w przypadku połączenia Wrocławia z Górą, najpierw podróż do Rawicza odbywa się pociągiem KD, a następnie z Rawicza do Góry autobusem KD (linia D31). Autobusy i pociągi są skomunikowane, a podróż odbywa się na jednym bilecie.
Co ciekawe, to autobusy KD na tej linii wyposażone są w bagażnik na rowery!
Połączenie kolejowe do Góry zostało zawieszone w 1992 roku. Sama linia powstała ponad 100 lat wcześniej. w 1885 roku Górę połączono z Bojanowem, a w 1906 z Odrzyckiem.
Z podobną sytuacją mamy do czynienia w przypadku połączenia z Sycowem, gdzie przesiadka z pociągu na autobus ma miejsce w Oleśnicy (zobacz co zobaczyć w Sycowie), czy Lądkiem-Zdrojem – w Kłodzku (zobacz nasz przewodnik o tym mieście).
Rozkład jazdy pociągów i autobusów Kolei Dolnośląskich sprawdzicie pod tym linkiem. Można też tam dokonać zakupu biletów.
Planując podróż Kolejami Dolnośląskimi, warto też zajrzeć do zakładki „utrudnienia”
Wpis „Góra Śląska – z wizytą na północy województwa dolnośląskiego” to kolejna odsłona cyklu „ZBIERAJ SIĘ KOLEJAMI DOLNOŚLĄSKIMI”. Cykl powstaje w ramach współpracy z Kolejami Dolnośląskimi #materiałsponsorowany.
Pozostałe materiały i inspiracje wycieczkowe znajdziecie pod powyższym linkiem. Warto zajrzeć, bo byliśmy wspólnie już: do Görlitz i Liberca (z biletem Euro Nysa Ticket), Bautzen, Szklarskiej Poręby Jakuszyc, Szklarskiej Poręby (z biletem weekendowym), Karpacza, Barda Śląskiego, Drezna, Kłodzka (najpiękniejszą trasą kolejową na Dolnym Śląsku Wałbrzych-Kłodzko), Lądka-Zdroju, Długopola-Zdroju, Jedliny-Zdroju, Henrykowa Śląskiego, Milicza, Skalnego Miasta w Adrspachu, Świdnicy, Janowic Wielkich, Sobótki, Trzebnicy i Brzegu Dolnego.
